Kleur (be)kennen

Een inleiding tot de boeiende wereld van kleur(fotografie).

 

Het spreekwoord zegt: “Les gouts et les couleurs on ne discute pas.”.  Wanneer we binnen de club foto’s beoordelen, dan is hierbij de kleurbeoordeling inderdaad een veel besproken thema.  Hoe komt het dat we zo gevoelig zijn voor kleurafwijking en dat het zo moeilijk is om de kleur te krijgen zoals wij dat wensen?  Wellicht heeft het met het volgende te maken:

  • We kijken niet alleen met onze ogen maar ook met onze hersenen
  • Wij zijn slecht geplaatst om kleuren op te meten

We kijken niet alleen met onze ogen maar ook met onze hersenen

Kleur is een gewaarwording (een perceptie).  Het licht valt op een object (bijvoorbeeld een blauwe vaas).  De lichtbron bevat een gamma aan kleuren maar bijna al deze kleuren worden geabsorbeerd door de vaas, behalve het blauw.  Onze ogen zijn receptoren.  De waarneming van het kleur wordt omgezet in een prikkel dat wordt doorgestuurd naar onze hersenen.  Het zijn de hersenen die deze prikkel interpreteert.

Er zijn tal van experimentjes waardoor dit duidelijk wordt.  Een aantal kan je terugvinden op de volgende plaats.

Je moet dit zeker eens proberen en je zal ontdekken dat de zogenaamde ‘Trompe doeuil’ eigenlijk beter kan omschreven worden als ‘Trompe du cerveau’.

Wij zijn slecht geplaatst om kleuren op te meten

Lengtes meten we in meters, gewichten in grammen.  Maar hoe gaan we kleuren opmeten?  Er zijn verschillende methoden.  Kijk maar eens naar de kleurenkiezer van PhotoShop.

kleurkiezer

Je kan een kleur kiezen op basis van Rood/Groen/Blauw mengeling of door achtereenvolgens een kleurentint, een saturatie en een helderheid te kiezen.  We spreken hier van de RGB kleurenruimte of de HSB kleurenruimte.  Dit laatste staat voor Hue (tint), Saturation (saturatie), Brightness (helderheid).  Je zou nu kunnen zeggen: dat maakt toch geen verschil: de Britten meten ook in inches en wij in centimeters en daar doen wij toch ook niet moeilijk over.  Het verschil is dat we bij de omrekening van inches naar centimeters een eenvoudige formule kunnen gebruiken: één inch is exact 2,54 cm.  Om over te stappen van de ene kleurenruimte naar de andere kleurenruimte heb je al iets ingewikkelder formules nodig.  Maar wat het erger maakt is dat niet alle kleurenruimtes even geschikt zijn om kleuren op te meten.

Elk toestel gaat kleur, als zijnde een bepaalde hoeveelheid rood-groen-blauw, op een andere manier weergeven.  We hebben dus een kleurenruimte nodig die toestel-onafhankelijk is.  De organisatie Commission Internationale de l'Éclairage heeft daarom de CieLab kleurenruimte uitgevonden.  Deze kleurenruimte sluit tevens goed aan bij de manier van kleurenwaarneming. 

Nu we dit allemaal weten komt het erop aan om onze toestellen te gaan meten en hun kleurenruimte te beschrijven.  Dit komt neer op het opmeten van een kleurenprofiel.  Maar dit leidt ons te ver voor deze introductie.

Als je er echt meer wil over weten, verwijs ik je graag door naar de volgende link.