Ook de fotografie kent zijn rages! Wie tegenwoordig een beetje mee wil tellen, mijdt ingewikkelde camera's, peperdure films en artistiek gedoe. Je gebruikt een Russisch toestelletje van nog geen duizend frank en laat het ontwikkelen in de supermarkt over. Sterker nog: je fotografeert niet langer, je lomografeert.
Je gebruikt geen ingewikkelde camera, maar een toestel dat al gauw vertekende of onscherpe foto's oplevert. Je zoekt niet minutenlang naar een geraffineerde hoek, maar je drukt gelijk af, het liefst zonder te weten wat je precies voor de lens hebt. Dat zijn zo ongeveer de hoofdprincipes van de lomografie. Van de wat? Van de lomografie, de schiet-maar-raak-fotografie die wordt bedreven met de Lomo Kompakt Automat.
De trabant onder de camera’s
De Lomo Kompakt Automat is een cameraatje van Russische makelij. Het wordt gemaakt door Leningradskoje Optiko-Mechanitsjeskoje Objedinjenije (afgekort LOMO), een fabriek van allerlei optische instrumenten in Sint-Petersburg. De Lomo Kompakt Automat is een merkwaardig, klein apparaat, dat in feite barstensvol vervelende eigenschappen zit.
De door professor Michail Aronovitsj Radionov ontworpen groothoeklens zorgt bijvoorbeeld voor een behoorlijke vertekening als er van dichtbij wordt gefotografeerd. En als het wat donkerder wordt, is de zoeker haast niet meer te gebruiken doordat het rode licht van de batterij-indicatoren het zicht belemmert.
Tot de productie van de camera was in 1982 besloten door generaal Igor Petrovitsj, toen nog minister van defensie in de Sovjet-Unie. Hij wilde een 'camera voor het volk'. Radionov ontwierp de LOMO Kompakt Automat en het ding vierde al snel triomfen in het gehele communistische wereldrijk, tot in landen als Vietnam en Cuba aan toe.
Maar met het verval van het communisme ging het ook mis met de LOMO. De Trabant onder de camera's leek ten dode opgeschreven in de concurrentiestrijd met vooral Japanse producenten van flitsende compactcamera's, zoals Nikon, Canon en Fuji.
In 1991 wilde de fabriek in Sint-Petersburg dan ook stoppen met de productie van de camera. De redding voor de LOMO Kompakt Automat kwam uit Wenen. Daar was een groepje jongeren bezig om winkels die tweedehands-fototoestellen verkochten af te struinen naar LOMO's. Dit groepje vormde het begin van de International Lomographic Society. De LOMO-camera paste perfect in hun filosofie over fotografie: zij willen het leven vastleggen zoals het is en geen technisch perfecte plaatjes maken .
Slechts acht jaar later telt de wereld zo'n 45.000 Lomografen. Het zal duidelijk zijn dat de LOMO-fabriek in Sint-Petersburg inmiddels niet meer twijfelt over de productie van de LOMO Kompakt Automat. Toch kan de fabriek er door gebrek aan capaciteit en grondstoffen slechts duizend per maand maken. De International Lomographic Society heeft daarom het exclusieve alleenrecht op de verkoop van deze camera's verworven, die nu dus alleen nog maar via de Society verkrijgbaar zijn.
Lomografen maken zich niet druk om perfectie
Het motto van de Lomograaf is: schieten vanuit de heup. Op die manier krijg je soms bijzonder verrassende resultaten. Voortaan fotograferen we zonder door de zoeker te kijken. De zoeker van een camera is de grote vijand van de lomograaf. Dat ding nodigt veel te veel uit tot het uitkienen van een foto. En dat is nou net niet de bedoeling. Lomografen willen het leven vastleggen zoals het is en geen technisch perfecte plaatjes maken. Zij maken zich niet druk om perfectie. Het gaat om wat je fotografeert. Simpele dingen zijn voor de lomograaf al buitengewoon interessant: een roestige fiets, een verkeersbord, een lantaarnpaal. Een lomograaf zal de prullenbak naast de Eiffeltoren wellicht net zo interessant vinden als het stalen gevaarte zelf.
Afgezien van zijn technische on-perfectie heeft de LOMO Kompakt Automat in de ogen van de lomograaf nog een ander voordeel: de prijs. Lomografie zet zich niet alleen af tegen de perfectie van de fotografie, maar ook tegen de kosten die een beetje fotograaf moet maken. Een goedkope foto kan net zoveel uitbeelden als een dure, stelt de Lomographic Society. En dus laten lomografen hun foto's zo goedkoop mogelijk afdrukken.
De Action Sampler bundelt vier Lomo's in één toestel
Sinds kort is er een nieuw model van de kleine Russische camera op de markt: de Action Sampler. Een leuk ogend ding waarmee je met één klik meteen vier foto's neemt.
Opvallend is hij zeker: in plaats van één lens, heeft de Action Sampler er vier. Het toestel levert met één klik dus vier foto's tegelijkertijd op, een beetje zoals het principe van pasfoto's. Tussen de verschillende beelden zit telkens een miniem tijdsverschil zodat je telkens een wat andere compositie krijgt. Ook de brandpuntafstand verschilt lichtjes voor de vier beelden, wat telkens een andere graad van scherpte oplevert. De Action Sampler is ook om een andere reden opvallender dan de gewone Lomo. Terwijl de bekende Lomo qua design nogal uitblonk in soberheid, kreeg deze Action Sampler een heel flashy uiterlijk mee. De huls is gemaakt van doorzichtige plastic en de vier lenzen kregen allemaal hun eigen kleurtje. Een duidelijke overeenkomst met de Lomo is wel de bediening van het apparaat: poepsimpel. Dit is geen toestel voor techniekfreaks. Geen zorgen dus over sluitertijd en diafragma: een gewone druk op de knop is al voldoende. En de prijs is al helemaal om te lachen. Een Action Sampler heb je al voor 950 frank, BTW, twee filmrolletjes en een schroevedraaier inbegrepen.
Meer inlichtingen kan je bekomen op de Belgische Lomo Ambassade, Koningsstraat 290, 1210 Brussel.
Telefoon:02/223.20.20 Lomo heeft ook een website (www.lomo.com) en op 7 oktober opent in Galerij De Pianofabriek, Fortstraat 35a, 1060 Brussel de tentoonstelling 'Lomowall' van Ces Restrup. Een primeur voor België. Dagelijks te bezoeken van 11.00 tot 19.00 uur.
Bronnen: Kijk (15-12-98) / Het Belang van Limburg (30-09-99)